KOBİ’LER İÇİN UFRS STANDARLARININ TAM SET UFRS İLE KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI
E-Yaklaşım / Şubat 2012 / Sayı: 230
I- GİRİŞ
Ekonomik ilişkilerin bugün ulaştığı küreselleşme düzeyi, finansal raporlamada işletmelerin aynı dili konuşması, yani aynı standartlara uygun olarak finansal tablolarını düzenlemesi ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle IASB tarafından yayımlanan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) dünya genelindeki yaygın kabul görmektedir. Ancak her alanda olduğu gibi finansal raporlama standartları ile ilgili olarak da uygulanan standartların fayda-maliyet dengesinin gözetilmesi gerekmektedir.
Tam Set UFRS olarak adlandırdığımız mevcut UFRS’ler daha çok sermaye piyasalarında menkul kıymetleri halka arz edilmiş işletmeler ile bu işletmelerin finansal tablolarının kullanıcılarının ihtiyaçlarına cevap vermek üzere hazırlanmış ve çok geniş kapsamlı standartlardır. Oysa KOBİ finansal tablolarının kullanıcılarının ihtiyaçları sermaye piyasalarındaki finansal tablo kullanıcılarına göre daha sınırlıdır. KOBİ finansal tablo kullanıcılarının odaklandıkları bilgi ihtiyacı daha çok kısa dönem nakit akışları, likidite ve ödeme kabiliyeti gibi konulardır([1]).
KOBİ’ler kamusal sorumluluğu UFRS kullanması beklenen işletmelere göre daha az olan, halka açık olmayan işletmelerdir. KOBİ’lerin sayısal ve mali yönden büyük işletmelerle olan farklılıkları, yetersiz kaldıkları yönler düşünüldüğünde, bu işletmelere yönelik sadeleştirilmiş ve daha esnek hale getirilerek basitleştirilmiş bir UFRS hazırlanarak, KOBİ’ler için uluslararası alanda tek bir finansal raporlama dilinin geliştirilmesi ve uygulanması ihtiyacı gündeme gelmiştir([2]).
UFRS’yi hazırlayan Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu(IASB), bu ihtiyaca karşılık vermek amacıyla KOBİ’lere yönelik daha basite indirgenmiş bir muhasebe seti oluşturmak için çalışmalara başlamıştır. Bu doğrultuda, KOBİ’ler için Uluslararası Finansal Raporlama Standardı(KOBİ’ler için UFRS) Temmuz 2009’da yayınlanmıştır.
KOBİ’ler için UFRS, tam set UFRS ile paralel olmakla birlikte, özel olarak KOBİ’lerin finansal raporlama ihtiyaçlarına cevap vermek üzere hazırlanmış (UMS 39’u uygulama seçeneği hariç) bağımsız bir finansal raporlama standardı seti olarak yapılandırılmıştır ve toplam 35 bölümden oluşmaktadır. Ülkemiz muhasebe standartlarına yön veren kurum olarak TMSK tarafından KOBİ UFRS hakkındaki tebliğ, 01.11.2010 tarih ve 27746 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. KOBİ UFRS’nin küçük ve orta büyüklükteki işletmeler tarafından kullanılması amaçlanmaktadır.
Bu çalışmanın amacı; KOBİ’ler için UFRS’nin bölümler bazında Tam set UFRS ile karşılaştırmak ve her iki standartlar seti arasındaki farklılıkları tespit etmektir.
II- KOBİLERE GENEL BAKIŞ
A- KOBİ TANIMI
KOBİ, “Küçük ve orta büyüklükteki işletme” kelimelerinin kısaltmasıdır. KOBİ; “imalat sanayiinde, hisselerinin %25'in fazlası büyük işletmelerin elinde olmayan, 1'den 250'ye kadar işçi çalıştıran” şirketlerdir([3]).
Türkiye’de yapılan tahminlere göre, hizmetler dahil KOBİ sektörü toplam işletmelerin % 99,8’ini oluşturmakta, toplam istihdamın % 76,7’sini sağlamakta, sermaye yatırımının % 38’ine ve yaratılan katma değerin % 26,5’ine karşılık gelmekte, ihracatın % 10’unu oluşturmakta ve banka kredilerinin % 5’ini kullanmaktadır([4]).
KOBİ kavramına çalışan sayısı, satış miktarı, sermaye miktarı, çalışma alanı, maaş dağılımı, üretim miktarı gibi birçok ölçüt etkendir. En genel ölçüt kavramları ise firma çalışan sayısı ve firmanın cirosudur.
KOBİ’ler 3 grupta sınıflandırılmıştır;
a) Mikro Ölçekli İşletme: Bünyesinde yıllık 10 kişiden az çalışan barındıran ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 1 milyon Türk Lira'sını aşmayan işletmeleri kapsar.
b) Küçük Ölçekli İşletme: Bünyesinde yıllık 50 kişiden az çalışan barındıran ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 5 milyon Türk Lira'sını aşmayan işletmeleri kapsar.
c) Orta Ölçekli İşletme: Bünyesinde yıllık 250 kişiden az çalışan barındıran ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon Türk Lira'sını aşmayan işletmeleri kapsar.
B- KOBİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Kısaca KOBİ'ler olarak bilinen küçük ve orta boy işletmeler, her ülkede olduğu gibi ülkemiz ekonomisinde de son derece önemli bir yer ve ağırlığa sahip olmakta ve adeta ekonomik canlılığın bir barometresi ya da göstergesi durumundadırlar. Zira küçük ve orta ölçekli işletmeler yalnızca büyük işletmelerin ürettiği aynı mal ve hizmetleri üretip onları rekabetçi ortama çekerek ekonomik canlılık kazandıran birimler değil, aynı zamanda büyük işletmelerin kullandıkları mamul ve yarı mamul girdileri üreterek onların gelişimini de tamamlarlar. Diğer bir deyişle, bir yandan kendi başlarına büyüklerle rekabet içinde nihai ürün ve hizmet üretmek suretiyle ekonomik kalkınmaya katkıda bulunurken; diğer yandan da büyük işletmeleri tamamlayarak veya destekleyerek birlikte katkıda bulunurlar. Böylece ekonomilerde bir yan sanayi oluşturarak büyük işletmelerle bir ortak yaşam kurarlar([5]).
- Sahiplik, yöneticilik genellikle aynı kişilerde birleşir, kurumsal yapıları zayıftır.
- Büyüme arzuları çok kuvvetlidir, yeniliklere öncülük ederler,
- KOBİ sahipleri üretim konusunda oldukça deneyimledirler, işlerinin başındadırlar
- Boyut itibariyle işletme esnekliği vardır.
- Finansal kaynaklara ulaşmada sorunları vardır, Finansal kurumların kredilerinin % 5 ini KOBİ’lerce kullanılmaktadır. AB de yaklaşık 5 milyon KOBİ bulunmaktadır. 28 farklı muhasebe uygulaması tespit edilmiştir.
KOBİ’lerin gerek özsermaye araçları ile gerekse yabancı kaynaklar ile finansman temininde zorluklarla karşılaştığı, finansman alanında yaşanan güçlüklerin ise topyekün işletme faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyerek, KOBİ’lerin büyüme, gelişme ve katma değer üretmede etkin olmamasına neden olduğu bilinmektedir([7]).
Ülkemizde olduğu kadar hemen hemen tüm dünya ülkelerinde KOBİ'ler; sayısal miktar, istihdam hacmi, üretim değeri, gelişmeye olan katkıları, mülkiyetin tabana yayılması, ekonomik açıdan serbest rekabete dayalı piyasa ekonomisinin ve sosyal bakımdan toplumsal istikrarın temel unsurudur([8]).
III- KOBİ MUHASEBE STANDARTLARI
A- KOBİ MUHASEBE UYGULAMALARINA GENEL BAKIŞ
Vergi yasaları her ülkenin düzenleme evrenine (jurisdiction) has özellikler bulundurur. Genel amaçlı finansal raporların amaçları ile vergisel kazancın raporlanması amacı farklıdır([9]). KOBİ’ler geleneksel muhasebe uygulamalarında teknolojik imkanlardan çok fazla yararlanamamakta, muhasebe alanında da nitelikli işgücü sorunu yaşamakta, sağlıklı bir iç kontrol sistemi ve finansal raporlama ortamı yaratmada sıkıntılar yaşamaktadırlar([10]).
Ülkemizde KOBİ’lerin muhasebeyi vergi yönlü olarak ele aldıkları ve muhasebe kayıtlarını sadece yasal bir yükümlülük olarak algıladıkları görülmektedir.
KOBİ’lerin fon talebini karşılaması beklenen kesim öncelikle bu işletmelerin finansal durum ve performansları ile ilgilenecektir. Gerek ulusal gerekse uluslararası para ve sermaye piyasalarına ve diğer finansman kaynaklarına erişebilmede, güvenilir, kapsamlı, kaliteli ve benzer işletmeler arasında karşılaştırılabilirliği sağlayacak finansal bilginin KOBİ’lerce temin edilmesi bir gerekliliktir. Konuya bu açıdan yaklaşıldığında, KOBİ’lerin uluslararası kabul görmüş muhasebe ve finansal raporlama ilkeleri çerçevesinde kaliteli finansal bilgi sunmalarının gerekliliği ortaya çıkmaktadır([11]).
Bir ülke vergi amaçlı raporlarını KOBİ-UFRS standardına göre belirlenmiş olan kâr/zarar tutarından hareketle yapılacak mutabakatlarla yapılmasını sağlayarak KOBİ’leri çifte raporlama yükünden kurtarabilir([12]).
Bu amaçla ülkemizde KOBİ finansal raporlama standardı yayımlanmıştır.
B- KOBİ FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI
1- Genel Açıklamalar
KOBİ’ler için UFRS, kamuya karşı hesap verme yükümlülüğü bulunmayan ve dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo yayımlayan işletmeler için hazırlanmıştır. Bir başka ifade ile bu standartlar, menkul kıymetleri halka arz edilmiş olan ve finansal kurum niteliğinde olmayan işletmelerce uygulanacaktır. KOBİ finansal raporlama standardı 9 Temmuz 2009 tarihinde yayımlanmıştır.
KOBİ’ler için UFRS kendi içinde bir bütün olan, 230 sayfadan oluşan ve kapsamlı UFRS’nin temeli üzerine kurulmuş olan bir standart setidir. Varlıkların ve borçların, gelirler ve giderlerin tanımlanması ve ölçümü ilkelerinin birçoğu basitleştirilmiştir. Buna ilaveten KOBİ’ler ile bir bağlantısı olmayan konular dahil edilmemiştir ve yapılan gerekli finansal tablo açıklamaları ciddi anlamda azaltılmıştır. İlerde yapılacak değişikliklerin üç senede bir defaya sınırlandırılması planlanmaktadır. Böylelikle hem hazırlayıcılar hem de mali tabloların kullanıcıları için istikrarlı bir platform oluşturulmuş olacaktır([13]).
UFRS’ler baz alınarak KOBİ ihtiyaçlarına uygun olarak UFRS’lerden bağımsız ayrı bir standart hazırlanmıştır.
KOBİ’lerle ilgili olmayan standartlar kapsama alınmamıştır.
Değerleme ve muhasebeleştirme esasları basitleştirilmiştir.
Seçenekli uygulamalar kaldırılmaya çalışılmıştır.
KOBİ standardı, UFRS olmakla birlikte, diğer tam setten ayrıdır. Tam set finansal raporlama standartlarının parçası değildir. Ancak bu standartlara paralel hazırlanmıştır.
KOBİ finansal raporlama standardında yetkili kurul, tam set finansal raporlama standartlarında olduğu gibi uluslararası finansal raporlama standartları kuruludur.
2- KOBİ Raporlama Standardı Bölümlerinin İçeriği
KOBİ standartları 35 bölümden oluşmaktadır. Standardın bölümlerin içeriği aşağıda kısaca özetlenmiştir([15]):
1.Bölüm: Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler
Bu bölümde küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin tanımı yapılmıştır. Standart KOBİ‘yi;
a) Kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan,
b) Dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo yayımlayan işletmeler
olarak tanımlamıştır.
2. Bölüm: Kavramlar ve Genel İlkeler
İkinci bölümde kavramlar ve genel ilkeler açıklanmıştır. Bu bölümde, tam sette kavramsal çerçevede yer alan tanımlar ve genel ilkeler açıklanmıştır. Ayrıca, UMS 1 paralelinde düzenleme yapılarak finansal tablolara ait bilgiler bu bölüm kapsamında yer almaktadır.
3. Finansal Tabloların Sunuluşu
Bu bölüm de, finansal tabloların gerçeğe uygun sunumu, KOBİ’ler için UFRS’lerin gereklilikleri ve tam bir finansal tablolar setinin kapsamı açıklanmıştır.
4. Bölüm: Finansal Durum Tablosu
Bu bölüm de finansal durum tablosunda sunulacak bilgiler ve bunun nasıl sunulacağına ilişkin esaslar belirlenmiştir.
5. Bölüm: Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu
Bu bölüm; işletmelerin bir dönem için toplam kapsamlı karlarını – yani bir dönemin finansal sonucunu – bir veya iki finansal tabloda sunmalarını gerektirir. Bu bölüm bu tablolarda sunulacak bilgileri ve bunların nasıl sunulacağını belirtir.
6. Bölüm: Gelir Ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu(Kar Dağıtım Tablosu)
Bu bölüm içeriğinde; öz kaynak değişim tablosu ve gelir ve dağıtılmamış karlar tablosunun (Kar dağıtım tablosu) düzenlenme esasları açıklanmaktadır. KOBİ finansal raporlama standardında, KOBİ’lere belirli koşullar sağlandığında özkaynaklar değişim tablosunu düzenlememe ve bu tablo yerine gelir tablosu ve kar dağıtım tablosu düzenleme imkanı getirilmektedir.
7. Bölüm: Nakit Akış Tablosu
Bu bölüm, Nakit akış tablosunda gösterilecek bilgileri ve bunların nasıl sunulacağını belirtir. Nakit akış tablosu, işletme faaliyetleri, yatırım faaliyetleri ve finansman faaliyetlerindeki değişiklikleri ayrı ayrı göstererek, raporlama dönemi içerisinde bir işletmenin nakit ve nakit benzerlerindeki değişiklikler konusunda bilgi sağlar.
8. Bölüm: Finansal Tablo Dipnotları
Bu bölüm finansal tablo dipnotlarında sunulacak bilgilere ilişkin ilkeleri ve bunların nasıl sunulacağını belirtir.
9. Bölüm: Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar
Bu bölümde, konsolide tabloların düzenlenme esasları açıklanmaktadır. UMS 27 paralelinde düzenlenmiştir.
10. Bölüm: Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar
Bu bölümde, finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan muhasebe politikalarının seçimi ve uygulanması için uyulacak esaslar açıklanmıştır. Ayrıca, muhasebe tahminlerindeki değişiklikleri ve önceki dönem finansal tablolarında yapılmış hataların düzeltilmesinde uyulacak esaslar da belirlenmiştir.
11. Bölüm: Temel Finansal Araçlar ile 12 Bölüm: Diğer Finansal Araçlara İlişkin Hususlar
Finansal varlık ve finansal borçların muhasebeleştirilmesi, bilanço dışı bırakılması, ölçümü ve açıklanmasına ilişkin hususlar bu bölümde yer almıştır. 11. Bölüm hükümleri, temel finansal araçlara uygulanır ve tüm işletmeler ile ilgilidir. 12. Bölüm hükümleri ise diğer, daha karmaşık finansal araçlara ve işlemlere uygulanır.
13. Bölüm: Stoklar
Bu bölümde stokların muhasebeleştirilmesi ve ölçülmesine ilişkin ilkeler belirlenmiştir.
14. Bölüm: İştiraklerdeki Yatırımlar
Bu bölüm iştiraklerin konsolide finansal tablolardaki ve bir veya daha fazla iştirakte yatırımı bulunan ama bir ana ortaklık olmayan bir yatırımcının finansal tablolarındaki iştiraklerin muhasebeleştirilmesinde uygulanacak esasları belirler.
15. Bölüm: İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar
Bu bölüm hükümleri, konsolide finansal tablolardaki ve bir veya daha fazla iş ortaklığında payı bulunan ama bir ana ortaklık olmayan bir yatırımcının finansal tablolarındaki iş ortaklıklarının muhasebesine uygulanır.
16. Bölüm: Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Bu bölüm, yatırım amaçlı gayrimenkul tanımını karşılayan arsa veya binalar ile faaliyet kiralaması çerçevesinde kiracı tarafından elde tutulan ve yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kabul edilen bazı hakların muhasebeleştirilmesi amacıyla uygulanır.
Yatırım amaçlı gayrimenkul, mal veya hizmet üretiminde ya da tedarikinde veya idari amaçla kullanılmak veya normal is akısı çerçevesinde satılmak amaçları dışında, kira geliri veya değer artış kazancı ya da her ikisini birden elde etmek amacıyla sahibi veya finansal kiralama sözleşmesine göre kiracı tarafından elde tutulan gayrimenkullerdir.
17. Bölüm: Maddi Duran Varlıklar
Bu bölüm maddi duran varlıkların ve gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçülemeyen yatırım amaçlı gayrimenkullerin muhasebeleştirilmesi amacıyla uygulanır.
18. Bölüm: Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Bu bölüm şerefiye ve işletmeler tarafından olağan iş akışı içerisinde satış amaçlı elde tutulan maddi olmayan duran varlıklar dışında tüm maddi olmayan duran varlıkların muhasebeleştirilmesi amacıyla uygulanır.
19. Bölüm: İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye
Bu bölüm; işletme birleşmelerinin muhasebesine uygulanır. Edinenin belirlenmesi, işletme birleşmesinin maliyetinin ölçülmesi ve bu maliyetin edinilen varlıklara ve üstlenilen borçlar ile üstlenilen koşullu borçlara ilişkin karşılıklara tahsis edilmesi konularını düzenler. Ayrıca, hem işletme birleşmesi esnasında hem de sonraki dönemlerde şerefiyenin muhasebesini açıklar.
20. Bölüm: Kiralamalar
Bu bölüm kiralama işlemlerinin muhasebeleştirme esaslarını açıklar. Faaliyet kiralaması ve finansal kiralama konularını düzenler.
21. Bölüm: Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar
Bu bölüm, karşılıklar, koşullu borçlar ve koşullu varlıkların muhasebeleştirilme esaslarındaki kriterleri ve ölçüm esaslarını belirler. Değer düşüklüğü karşılıkları bu kapsamda değildir.
22. Bölüm: Borçlar ve Özkaynak
Bu bölümde; finansal araçları borç ve özkaynak olarak sınıflandırmanın ilkeleri belirlenmiş ve öz kaynak araçlarının muhasebeleştirilmesi düzenlenmiştir.
23. Bölüm: Hasılat
Mal satışları (satış amaçlı olarak işletme tarafından üretilmiş veya yeniden satış amaçlı alınmış), hizmet sunumları, işletmenin yüklenici olduğu inşaat sözleşmeleri ve işletme varlıklarının başkaları tarafından kullanılmasından sağlanan faiz, isim hakkı ve temettüler gibi hasılat unsurlarının muhasebeleştirme esasları bu bölümde düzenlenmiştir.
24. Bölüm: Devlet Teşvikleri
Bu bölüm devlet teşviklerinin nasıl muhasebeleştirileceğini açıklar.
25. Bölüm: Borçlanma Maliyetleri
Bu bölümde borçlanma maliyetlerinin muhasebeleştirilmesi açıklanmıştır.
26. Bölüm: Hisse Bazlı Ödemeler
Bu bölüm tüm hisse bazlı ödeme işlemlerinin muhasebesini belirler.
27. Bölüm: Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Bir varlığın defter değeri bu varlığın geri kazanılabilir tutarından daha fazla olduğunda, değer düşüklüğü zararı ortaya çıkar. Bu bölüm, tüm varlıkların değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmesinde uyulacak esasları açıklar.
28. Bölüm: Çalışanlara Sağlanan Faydalar
Çalışanlara sağlanan faydalar, idareciler ve yönetim de dahil olmak üzere çalışanlar tarafından sunulan hizmetler karşılığında işletme tarafından sağlanan her türlü bedeli ifade eder. Bu bölüm, Bölüm 26 Hisse Bazlı Ödemeler kapsamında yer alan hisse bazlı ödeme işlemleri dışında çalışanlara sağlanan her türlü faydanın muhasebeleştirilmesinde uygulanır.
29. Bölüm: Gelir Vergileri
Bu bölüm de; cari yasal vergiler ile ertelenmiş vergilerin muhasebeleştirilmesine ilişkin esasları düzenlenmiştir.
30. Bölüm: Yabancı Para Çevrim İşlemleri
Bu bölümde, yabancı para işlemleri ve yurtdışı faaliyetlerin bir işletmenin finansal tablosuna nasıl dahil edileceği ve finansal tabloların nasıl finansal tablo sunumunda kullanılan bir para birimine getirileceği açıklanmaktadır.
31. Bölüm: Yüksek Enflasyon
Bu bölüm, geçerli para birimi, yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan işletmelere uygulanır.
32. Bölüm: Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
Bu bölüm raporlama döneminden sonraki olayları tanımlar ve bu olayların muhasebeleştirilmesi, ölçülmesi ve açıklanmasına ilişkin ilkeleri belirler.
33. Bölüm: İlişkili Taraf Açıklamaları
Bu bölüm, bir işletmenin finansal durumunun ve kâr veya zararının ilişkili tarafların mevcudiyeti ile ilişkili taraflarla gerçekleştirilen işlemler ve mevcut bakiyelerinden etkilenebileceği olasılığına dikkat çekilmesi için işletmenin finansal tablolarında gerekli açıklamaların yapılmasını gerektirir.
34. Bölüm: Özellikli Faaliyetler
Bu bölüm üç tip özellikli faaliyette bulunan KOBİ’lerin finansal raporlamasını düzenler. Tarımsal faaliyetler (Canlı Varlıklar), yer altından maden çıkartma faaliyetleri ve imtiyazlı hizmetler. Bu faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi ve ölçümünde uygulanacak esaslar bu bölüm maddelerinde düzenlenmiştir.
35. Bölüm: KOBİ’ler İçin UFRS’ye Geçiş
Bu bölüm, KOBİ finansal raporlama standardını ilk kez uygulamaya geçecek KOBİ’lerin uygulama esaslarını açıklamakta ve geçiş farklarının nasıl muhasebeleştirileceğini düzenlemektedir.
IV- KOBİ’LER İÇİN UFRS VE TAM SET UFRS KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI
KOBİ UFRS 35 bölümden oluşmaktadır ve bölümler tam sette yer alan bir veya birkaç standardı kaynak almaktadır. Tam set ve KOBİ UFRS arasındaki farklılıklar ise Tablo 1’de bölüm bazında ele alınmıştır.
Bölüm | UFRS Kaynak | Tam Set UFRS | KOBİ UFRS |
1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler | - | - Kar amacı güden tüm şirketlerin finansal tablolarında ve diğer finansal tablolarında uygulanır. | - Yalnızca, kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarında uygulanır. |
2 Kavramlar ve Genel İlkeler | UMS 1 Kavramsal Çerçeve | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
3 Finansal Tabloların Sunuluşu | UMS 1 | - Kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu için sunum kolaylığı tam set UFRS uyarınca raporlama yapan işletmeler için mevcut değildir. | - İşletmenin özkaynaklarında meydana gelen değişim yalnızca kar veya zarardan temettü ödemelerinden önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikası değişikliğinden kaynaklanıyorsa işletme kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu yerine gelir ve dağıtılmamış karlar tablosu adıyla tek bir tablo sunabilir. |
- Tam set UFRS uyarınca bölüm bilgileri UFRS 8 Bölümlere göre Raporlama standardına göre sunulur. | - KOBİ UFRS uyarınca bölüm bilgilerinin finansal tablolarda sunulması gerekmemektedir. | ||
- Tam set UFRS uygulayan işletmeler UMS 33 Hisse Başına Kazanç Standardı uyarınca hisse başına kazanca ilişkin bilgi sunar. | - KOBİ UFRS finansal tablolarda hisse başına kazancın sunumunu gerekli kılmaz. | ||
- Geriye dönük olarak yapılan düzeltmelerde ya da finansal tablo kalemlerinin yeniden sınıflandırılması durumunda, karşılaştırılabilen en erken dönemin başına ait finansal durum tablosu eklenmelidir. | - KOBİ UFRS'de böyle bir hüküm bulunmamaktadır. | ||
4 Finansal Durum Tablosu- Bilanço | UMS 1 | - Finansal tablolar geriye dönük yeniden düzenlendiğinde tam set UFRS üç finansal durum tablosunun sunumunu gerektirir. | - KOBİ UFRS sadece iki adet finansal durum tablosunun sunumunu gerektirmektedir. |
5 Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu | UMS 1 | - KOBİ UFRS'de belirtilen özkaynak değişim tablosuna ilişkin sunum kolaylığı seçeneği tam set UFRS’de bulunmamaktadır. | - KOBİ UFRS bir işletmenin, gelir tablosunu ve dağıtılmamış kârlarını; kapsamlı gelirin yerine ve finansal tabloların sunulduğu dönemler boyunca özkaynaka ilişkin değişikliklerin kâr veya zarardan, temettü dağıtımından, önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikasındaki değişiklikten kaynaklanması durumunda özkaynak değişim tablosunun yerine sunmasına izin vermektedir. |
- Tam set UFRS çok sayıda kapsamlı gelir kalemine sahiptir. | - KOBİ UFRS’in diğer kapsamlı gelire (DKG) ilişkin yalnızca üç kalemi bulunmaktadır-yurtdışındaki bir işletmenin finansal tablolarının çevrimi, finansal riskten korunma araçlarının gerçeğe uygun değerlerindeki bazı değişiklikler ve tanımlanmış fayda planlarının aktüeryal kazanç ve kayıpları. | ||
- Tam set UFRS, bazı DKG kalemlerinin, gerçekleştiklerinde, kâr veya zarara yansıtılan olarak yeniden sınıflandırılmasını gerekli kılmaktadır. | - KOBİ UFRS, finansal riskten korunma araçlarına ilişkin belirli kazanç ve kayıpların dışında yeniden sınıflandırmaya izin vermemektedir. | ||
- Tam set UFRS’yi uygulayan bir işletme, giderlerini fonksiyon esasına göre sınıflandırırsa, ayrıca giderlerin niteliğine ilişkin bilgi açıklamak zorundadır. | - KOBİ UFRS, giderlerin niteliğine ilişkin söz konusu ilave açıklamayı yapmayı açık bir şekilde zorunlu kılmamaktadır. | ||
- Tam set UFRS, durdurulan faaliyetlere ilişkin çok daha fazla detaylı açıklama belirtmektedir. Tam set UFRS (UFRS 5 Satış amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler) satış amaçlı elde tutulan bir duran varlığın (durdurulan bir faaliyetin duran varlıkları da dahil) defter değeri ile varlığın tahmini satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değerinden düşük olanı ile finansal tablolarda yer almasını zorunlu tutar. | - KOBİ UFRS, finansal durum tablosunda ‘satış amaçlı elde tutulan bir duran varlık’ için ayrı bir sunum gerektirmemektedir. | ||
- KOBİ UFRS'de bulunan özkaynak değişim tablosuna ilişkin sunum kolaylığı tam set UFRS’lerde yer almamaktadır. | - KOBİ UFRS, finansal tabloların sunulduğu dönemlerdeki özkaynağa ilişkin değişimlerin yalnızca kâr veya zarardan, temettü ödemelerinden, önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikasının değişmesinden kaynaklanması durumunda, işletmenin bağımsız kapsamlı gelir tablosu ile özkaynak değişim tablosu yerine bireysel gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmasına izin vermektedir. | ||
- Tam set UFRS, önceki dönemlerde diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilmiş olan herhangi bir kümülatif kur farkının kâr veya zarara yansıtılan olarak “yeniden sınıflandırılması”nı zorunlu kılar. | - KOBİ UFRS, yurtdışındaki bir işletmenin elden çıkarılmasında daha önceki dönemlerde diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilmiş olan herhangi bir kümülatif kur farkının kâr veya zarara yansıtılan olarak “yeniden sınıflandırılması”nı zorunlu kılmamaktadır. | ||
7 Nakit Akış Tablosu | UMS 7 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
8 Finansal Tablo Dipnotları | UMS 1 | - Tam set UFRS metni 2.800 sayfadır ve tüm standartlara ilişkin yapılan dipnotlara ilişkin yaklaşık 3.000 adet açıklama yer almaktadır. | - KOBİ UFRS 230 sayfadır ve 300 adet dipnot açıklaması yeterli olmaktadır. |
9 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar | UMS 27 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar | UMS 8 | - | - Muhasebe politikalarının, tahminlerin ve hataların muhasebeleştirilmesi ve raporlanması açısından aynı ilkelere yer vermektedir. Ancak KOBİ UFRS sade bir dil kullanılmıştır ve bu standart ilkelerin nasıl kullanılacağına yönelik daha az hüküm içermektedir. |
11 Temel Finansal Araçlar | UMS 32-39, UFRS 7 | - Tam set UFRS, UMS 39'da finansal araçları 4 ayrı değerleme kategorisine ayırmıştır. Bunlar; GUD Farkı Kar-Zarara Yansıtılan Finansal Araçlar, Vadeye Kadar Elde Tutulacak Yatırımlar, Kredi ve Alacaklar, Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar. | - KOBİ UFRS'de Finansal araçlarla ilgili 2 kategori vardır. Özkaynak araçları ve borçlanma araçları. Kobi UFRS'de finansal araçlarla ilgili sınıflandırmada, kapsamlı UFRS'de yer alan vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar ve satılmaya hazır finansal varlıklar yer almamaktadır. Borçlanma araçları itfa edilmiş maliyet ile ölçülürken, özkaynak araçları genellikle gerçeğe uygun değerle ölçülerek gerçeğe uygun değer farkları kar veya zarara yansıtılmaktadır. |
12 Diğer Finansal Araçlar | UMS 32-39, UFRS 7 | - | - Riskten korunma (hedging) modelleri kapsamlı UFRS ve kobi UFRS'de farklı değildir. Bununla birlikte, Kobi UFRS'de, örneğin sınırlı sayıda risk ve hedging enstrümanına izin verilmesi gibi bazıları daha kısıtlayıcı olan birçok detaylandırılmış uygulama farklılıkları bulunmaktadır. |
13 Stoklar | UMS 2 | - UMS 2 standardında stokların "maliyet değeri ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerleneceği" ifade edilmektedir. | - KOBİ'ler için UFRS'de söz konusu muhasebe politikası değişmemiş ancak "net gerçekleşebilir değer" kavramına yer verilmemiştir. Söz konusu kavram yerine "tahmini satış fiyatından tamamlanma ve satış maliyetlerinin düşürülmesi ile elde edilen tutar" ifadesi kullanılmıştır. |
- Tam set UFRS'de stokların özellikli varlık olması durumunda edinim nedeniyle katlanılan borçlanma maliyetleri oluştuğu dönemde maliyete eklenmelidir. Stokun özellikli varlık olmaması durumunda ise borçlanma maliyetleri oluştuğu dönemde finansman maliyeti olarak kar/zarara yansıtılmalıdır. | - KOBİ'ler için UFRS'de stok özellikli varlık olsun ya da olmasın, borçlanma maliyetleri söz konusu ise bu maliyetler oluştuğu dönemde finansman gideri olarak muhasebeleştirilecek ve stokun maliyetine verilmeyecektir. | ||
- Tam set UFRS stok değer düşüklüğüne ilişkin detaylı düzenlemeye UMS 2 standardı içerisinde yer vermiştir. | - KOBİ UFRS'de ise, stok değer düşüklüğüne ilişkin -söz konusu hükümler aynı olmakla birlikte- "Finansal Olmayan Varlıklarda Değer Azalışı" bölümüne atıf yapılmıştır. | ||
- Tam set UFRS satış giderleri düşülmüş gerçeğe uygun değerleri ile değerlenen stokların kayıtlı değerlerinin ayrıca açıklanmasını öngörür. | - KOBİ UFRS yapılması gerekli açıklamalar bölümünde konuyla ilgili ayrı bir açıklama öngörmez. | ||
14 İştiraklerdeki Yatırımlar | UMS 28 | - Tam set UFRS'de, iştiraklerdeki yatırımlar özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. Bireysel finansal tablolar hariç maliyet veya gerçeğe uygun değer modellerine izin verilmez. | - KOBİ UFRS'de bir işletme iştiraklerdeki yatırımlarını muhasebeleştirmede Maliyet yöntemi, özkaynak yöntemi veya gerçeğe uygun değer yöntemini uygulayabilir. |
15 İş Ortaklıklarındaki Paylar | UMS 31 | - Tam set UFRS'de, İş ortaklıklarındaki yatırımlarda ya oransal konsolidasyon ya da özkaynak yöntemine izin verilir. Maliyet ve gerçeğe uygun değer modeline izin verilmez. | - KOBİ UFRS'de bir işletme iş ortaklıklarındaki yatırımlarını muhasebeleştirmede maliyet yöntemi, özkaynak yöntemi veya gerçeğe uygun değer yöntemini uygulayabilir. |
16 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller | UMS 40 | - UMS 40 standardında yatırım amaçlı gayrimenkulleri, mal veya hizmet üretiminde ya da tedarikinde veya idari amaçla kullanılmak üzere tutulan gayrimenkullerden ayrıştırırken söz konusu bu tür gayrimenkullere "sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller" denilmektedir. | - Ancak; KOBİ'ler için UFRS'de söz konusu amaçlardan bahsedilmekle birlikte "sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul" kavramına yer verilmemiştir. |
- Tam set UFRS (UMS 40) gerçeğe uygun değer veya maliyet – amortisman – değer düşüklüğü yönteminin (bazı sınırlı istisnalarla) bir muhasebe politikası olarak seçilmesine imkan tanımaktadır. | - KOBİ'ler için UFRS, muhasebeleştirme sonrası ölçümde aynı yöntemleri sunmakla birlikte UMS 40 standardındaki gibi alternatifli bir uygulama sunmamaktadır. Bölüm 16'ya göre işletme söz konusu yatırım amaçlı gayrimenkulünün gerçeğe uygun değerini aşırı maliyet veya çaba olmadan güvenilir bir şekilde belirliyorsa ilgili işletme, yatırım amaçlı gayrimenkulünün değerini gerçeğe uygun değer yöntemi ile ölçecektir. Değerin aşırı maliyet veya çaba ile güvenilir bir şekilde belirlenmesi söz konusu ise bu yöntem yerine UMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardındaki maliyet yöntemi ile aynı olan Bölüm 17 "Maddi Duran Varlıklar" kapsamındaki "maliyet-amortisman-değer düşüklüğü" yöntemi kullanılacaktır. | ||
. UMS 40'ta ise yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri güvenilir olarak ölçülemez ise maliyet yöntemi uygulanır ancak söz konusu gayrimenkul yatırım amaçlı olarak sınıflandırılmaya devam eder. | - Diğer taraftan, tam setten farklı olarak Bölüm 16'da gerçeğe uygun değerin aşırı çaba veya maliyet olmadan güvenilir olarak ölçülemediği durumlarda yatırım amaçlı gayrimenkulün, gerçeğe uygun değer güvenilir olarak ölçülünceye kadar, maddi duran varlık olarak sınıflandırılması gerekmektedir. Söz konusu yatırım amaçlı gayrimenkul, bu nedenle, maddi duran varlıklara aktarılacaktır. | ||
- Maliyet – amortisman – değer düşüklüğü yöntemini seçen bir işletme, yatırım amaçlı gayrimenkulünün gerçeğe uygun değeri hakkında ilave açıklamalar yapmak zorundadır. | - UMS 40’tan farklı olarak KOBİ UFRS, maliyet esasına göre ölçülen yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin açıklanmasını gerektirmez. | ||
- UMS 40 ve UMS 23 uyarınca yatırım amaçlı gayrimenkulün edinilmesi sırasında söz konusu yatırım amaçlı gayrimenkul ilk muhasebeleştirmede vadeli olarak ediniliyorsa ve bu yatırım amaçlı gayrimenkul özellikli varlık konumundaysa söz konusu vade farkının oluştuğu dönemlerdeki faiz tutarı yatırım amaçlı gayrimenkulün maliyetine verilmektedir. | - Ancak; KOBİ'ler için UFRS'de tam setten farklı olarak Bölüm 16 ve Bölüm 25 kapsamında yatırım amaçlı gayrimenkulün özellikli varlık olup olmamasına bakılmaksızın söz konusu vade farkları oluştukları dönemde gider yazılacaktır. | ||
17 Maddi Duran Varlıklar | UMS 16 | - Tam set UFRS ilk muhasebeleştirmeden sonra maddi duran varlıkların ölçümüne ilişkin yeniden değerleme modelini kullanma seçeneğine izin verir. | - KOBİ UFRS sadece maliyet yönteminin uygulanmasına izin vermektedir. |
- Tam set UFRS maddi duran varlıkların kalıntı değeri, yararlı ömrü ve amortisman yöntemine ilişkin yıllık gözden geçirmeyi zorunlu tutmaktadır. | - KOBİ UFRS ise yalnızca son yıllık raporlama tarihinden itibaren önemli değişikliklerin olduğuna dair bir göstergenin varlığı halinde gözden geçirmeyi zorunlu tutmaktadır. | ||
18 Şerefiye Dışındaki MODV | UMS 38 | - Tam set UFRS'de maddi olmayan duran varlıklar için maliyet ve yeniden değerleme yöntemi arasında muhasebe politikası seçim hakkı vardır. Şerefiye ve sınırsız ömre sahip diğer maddi olmayan duran varlıklar değer düşüklüğü için değerlendirmeye tabi tutulur, amortismana tabi tutulmazlar. Araştırma ve geliştirme giderlerinden, geliştirme giderleri belirli koşullarla aktifleştirilir. | - KOBİ UFRS'de sadece maliyet yöntemi uygulanır. Araştırma ve geliştirme giderlerinin tamamı oluştukları dönemde gider olarak kaydedilir. Tüm maddi olmayan duran varlıkların sınırlı bir ömre sahip olduğu kabul edilerek faydalı ömürleri belirlenir ve amortismana tabi tutulur. |
19 İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye | UFRS 3 | - Tam set UFRS'de işlem maliyetleri satın alma maliyetlerinden hariç tutulur. Şarta bağlı yükümlülükler ödeme olasılığına bakılmaksızın kaydedilir. | - KOBİ UFRS'de ise işlem maliyetleri elde etme maliyetlerine dahil edilir. Eğer, işletmenin ödeme yapması muhtemelse ve bu yükümlülüğün gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülebiliyorsa elde etme maliyetlerinin bir parçası olarak kaydedilir. |
- Tam set UFRS'de Şerefiye değer düşüklüğü için değerlendirmeye tabi tutulur, amortisman konusu yapılmaz. | - KOBİ UFRS'de Şerefiye maliyet-birikmiş amortisman-değer düşüklüğü yöntemiyle muhasebeleştirilir. Faydalı ömür tespit edilerek amortismana tabi tutulur. | ||
20 Kiralamalar | UMS 17 | - Doğrusal yönteme ilişkin KOBİ UFRS'de yer alan istisna UMS 17’de yoktur. | - Kiraya verene yapılan ödemeler, kiraya verenin beklenen enflasyona bağlı maliyet artışlarını karşılamak için beklenen genel enflasyona göre (yayımlanmış endekslere veya istatistiklere dayalı olarak) artacak şekilde yapılandırılmışsa, KOBİ UFRS uyarınca kiracı ya da kiraya veren, faaliyet kiralaması çerçevesinde yapılan kira ödemelerini doğrusal yönteme göre muhasebeleştiremez. |
21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar | UMS 37 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
22 Borçlar ve Özkaynaklar | UMS 1 - UMS 32 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
23 Hasılat | UMS 18 | - Tam set UFRS'de UMS 18 ve UMS 11 ayrı iki standart olarak ele alınmıştır. | - KOBİ standartlarında, hasılat bölümüne inşaat sözleşmeleri de dahil edilmiştir. UMS 18 ve UMS 11 birleştirilmiştir. Standart hükümleri farklılık içermemektedir. |
24 Devlet Teşvikleri | UMS 20 | - Tam Sette yer alan UMS 41 satış maliyeti düşülmek suretiyle ölçülen canlı varlıklara ilişkin devlet teşviklerine, UMS 20 ise diğer tüm devlet teşviklerine uygulanmaktadır. | - KOBİ UFRS, devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde KOBİ'ler için ayrı bir model geliştirmiştir. Bölüm 24 tüm devlet teşviklerine uygulanır. |
- UMS 20 devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin birden çok seçenek sunmaktadır. | - KOBİ UFRS standardı ise tek bir seçenek sunmaktadır. | ||
- UMS 20’ye göre devlet teşvikleri, elde edilmesi için gerekli koşulların işletme tarafından yerine getirilmesi ve teşvikin işletme tarafından elde edilmesi koşullarının gerçekleşeceğine dair makul bir güvence oluşmadan finansal tablolara yansıtılmaz. | - Bölüm 24’e göre, şartlar tam olarak karşılanmadan devlet teşvikleri finansal tablolara yansıtılmaz. | ||
- UMS 20’ye göre devlet teşviklerinin, bu teşviklerle karşılanması amaçlanan maliyetlerin gider olarak muhasebeleştirildiği dönemler boyunca sistematik şekilde kâr veya zarara yansıtılması gerekir. | - Bölüm 24 ise işletmelerin teşvikleri, teşviklerle karşılanması amaçlanan giderleri veya varlığın maliyetini karşılayacak şekilde muhasebeleştirmesine izin vermemektedir. | ||
- UMS 20’de parasal olmayan bir teşviki alan işletmeye, varlığı ve teşviki nominal değeri üzerinden (genelde sıfırdır) veya parasal olmayan devlet teşvikinin gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçme konusunda izin verilmektedir. | - Bölüm 24’de parasal olmayan devlet teşvikleri dahil tüm devlet teşvikleri alınan veya alınacak varlığın gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülmesi gerekir. | ||
- UMS 20’de devlet teşviklerinin sunumuna ilişkin özel bir hüküm bulunmamaktadır. UMS 20, devlet teşvikleri sayesinde edinilen varlıkların finansal durum tablosunda sunumuna ilişkin iki yönteme izin vermektedir - ya devlet teşvikini ertelenmiş gelir olarak düzenlemek ya da devlet teşvikini ilgili varlığın defter değerinden indirmek. IAS 20 ayrıca devlet teşvikleri sayesinde elde edilen gelirin kapsamlı gelir tablosunda sunumuna ilişkin iki yönteme izin vermektedir - ya ayrı olarak sunmak (‘diğer gelirler’ gibi bir genel başlığın altında) ya da ilgili giderlerin raporlanmasında mahsuplaşarak. | - KOBİ UFRS devlet teşviklerinin sunumuna ilişkin herhangi bir yöntemi zorunlu tutmamaktadır. Ancak ilgili varlığın defter değerini devlet teşvikinin tutarı kadar indirilerek finansal durum tablosunda sunulması (UMS 20’de yer alan seçeneklerden biri) KOBİ UFRS’nin diğer varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin diğer bölümleri ile uyumlu olmamaktadır. KOBİ UFRS’ye göre devlet teşviklerinin finansal tablolarda nasıl sunulduğuna ilişkin açıklamalar yapılması gerekmektedir. | ||
25 Borçlanma Maliyetleri | UMS 23 | - UMS 23 uyarınca, özellikli bir varlığın edinim, inşaatı ya da üretimiyle doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetlerinin, söz konusu varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesi gerekmektedir. | - Fayda-maliyet dengesi nedeniyle KOBİ UFRS'in 25 inci Bölümü uyarınca bu tür maliyetlerin gidere yüklenmesi gerekmektedir. |
26 Hisse Bazlı Ödemeler | UFRS 2 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
27 Varlıklarda Değer Düşüklüğü | UMS 36 | - Tam set UFRS UMS 36 stoklar dışındaki varlıkların değer düşüklüklerini içerir. Stok değer düşüklüğü UMS 2'nin konusunu oluşturmaktadır. | - Bölüm 27 stoklarda dahil varlıklardaki değer düşüklüğü açıklanmaktadır. |
28 Çalışanlara Sağlanan Faydalar | UMS 19 | - UMS 19 işletmelerin hak kazanılmamış geçmiş hizmet maliyetini faydaların hak edileceği zamana kadarki ortalama süre boyunca, doğrusal esasa göre gider olarak muhasebeleştirmesini gerektirmektedir. | - Öte yandan KOBİ UFRS uyarınca, işletmelerin geçmiş hizmet maliyetlerini değişim döneminde (yani derhal) kâr ve zarar hesaplamasında, gider olarak muhasebeleştirmesini şart koşmaktadır. |
- UMS 19, tanımlanmış fayda yükümlülüğünün, her zaman için, öngörülen birim kredi yöntemi kullanılarak ölçülmesini zorunlu kılmaktadır. | - Maliyetin oluşan faydadan daha yüksek olmaması gerektiğinden, KOBİ UFRS uyarınca yapılacak ölçümlerde temel UMS 19 ilkeleri muhafaza edilmektedir; ancak, KOBİ’lerin dışarıdan uzmanlara başvurma ihtiyacını azaltan bazı kolaylıklar sağlanmaktadır. Buna göre, öngörülen birim kredi yöntemini esas alan bilgilerin, mevcut olmaması veya aşırı maliyet ya da çaba sarf edilmeden elde edilememesi durumunda, KOBİ’ler, UMS 19’u esas alan, ancak gelecekteki ücret değişimlerini, gelecekteki hizmetleri ve bir çalışanın hizmet süresi içerisinde muhtemel ölümünü göz önünde bulundurmayan bir yaklaşım uygulamalıdır. | ||
- Tam set UFRS’ler, bir işletmenin aktüeryal kazanç veya zararların muhasebeleştirilmesine yönelik çeşitli yöntemler arasında bir tercih yapmasına imkân tanır. | - KOBİ UFRS, UMS 19’da izin verilen yöntemlerin en basitinin (yani aktüeryal kazanç veya zararların meydana geldikleri anda derhal muhasebeleştirilmesinin) uygulanmasını zorunlu kılar. | ||
- Tam set UFRS’ler, aktüeryal kazanç ve zararları diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirmeyi tercih eden bir işletmenin, diğer kapsamlı gelir içinde, UMS 19’un 58(b) paragrafında ortaya konan plan fazlalarına ilişkin, varlık muhasebeleştirme limitlerinden kaynaklanan her türlü ayarlamayı da muhasebeleştirmesini zorunlu kılar. | - Her ne kadar, KOBİ UFRS, plan fazlalarına ilişkin varlık muhasebeleştirme limitlerini belirtmiş olsa da, aktüeryal kazanç ve zararları diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirmeyi tercih eden bir işletmenin, diğer kapsamlı gelir içinde varlık muhasebeleştirme limitlerinden kaynaklanan her türlü ayarlamayı da muhasebeleştirmesini zorunlu tutmaz. | ||
29 Gelir Vergileri | UMS 12 | - UMS 12, vergiye esas değerin, varlığın defter değerinin nasıl geri kazanılacağına ilişkin işletmenin beklentisine bağlı olarak belirlenmesini gerektirir. | - Bölüm 29, varlığın defter değerinin satış yolu ile geri kazanılması söz konusu olduğunda varlığın vergiye esas değerinin mevcut vergi indirimlerince belirlenmesini gerektirir. |
- Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesine ilişkin KOBİ UFRS'de yer alan ilk adım UMS 12 kapsamında yer almaz. | - Bölüm 29 ertelenmiş vergi varlıklarının ve borçlarının belirlenmesinde bir ilk adım içerir –bir varlığın ya da borcun defter değerinin geri kazanılmasının ya da ödenmesinin vergiye tabi kâr üzerinde bir etki yaratması beklenmediği durumlarda bu varlık ya da borca ilişkin olarak herhangi bir ertelenmiş vergi oluşmaz. | ||
- UMS 12'de yer alan ilk muhasebeleştirmeye ilişkin istisna, bir varlığın ya da borcun vergiye esas değerinin ilk muhasebeleştirmedeki defter değerinden farklı olması durumunda ortaya çıkan ertelenmiş vergi varlıklarının ve borçlarının muhasebeleştirilmesini, söz konusu hususun işletme birleşmesinden yada muhasebe karını veya vergiye tabi karı etkileyen bir işlemden kaynaklanması dışında yasaklar. | - Bölüm 29 ilk muhasebeleştirmeye ilişkin olarak UMS 12 kapsamında yer alan istisnayı içermez. | ||
- Bağlı ortaklıklardaki, şubelerdeki, iştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlığı ve borcu ile ilgili geçici fark yaklaşımına yönelik istisna UMS 12'de yatırım yapanın geçici farkın iptaline ilişkin zamanlamayı kontrol edebildiği ve geçici farkın öngörülebilir bir gelecekte iptal edilmeyeceğinin olası olduğu durumlarda söz konusudur. | - KOBİ UFRS'de bu tür bir istisna uzun süreli yabancı bağlı ortaklık, iştirak, iş ortaklığı ve şube yatırımları için geçerlidir. | ||
- UMS 12, ertelenmiş vergi varlığının gerçekleşmesi olası kısmına yönelik tek adımlı bir muhasebeleştirme koşulu içermektedir. | - Bölüm 29 uyarınca ertelenmiş vergi varlıkları, tam tutarlarından, mevcut ise, bunların net defter değerini, vergiye tabi kâra karşı gerçekleşmesi olası olan en yüksek tutarına eşitlemek üzere ayrılan değerleme karşılığı tutarları düşülerek muhasebeleştirilir. | ||
- UMS 12’te vergi tutarlarındaki KOBİ UFRS'de tanımlanan türden belirsizliklerin nasıl dikkate alınacağını gösteren bir hüküm bulunmamaktadır. | - Bölüm 29 uyarınca cari ve ertelenmiş vergi varlıkları ve borçları, vergi otoritelerinin işletme tarafından raporlanan tutarları incelediği ve ilgili tüm durumlar hakkında tam bilgi sahibi olduğu varsayımlarına dayalı olarak, olası tüm sonuçların olasılıklarına göre ağırlıklı ortalama tutarları kullanılarak ölçülürler. | ||
- UMS 12’te “yürürlüğe girmesi kesine yakın olan"a ilişkin ek bir açıklama istememektedir. | - Bölüm 29, “yürürlüğe girmesi kesine yakın olan”ın, yürürlüğe girme sürecinin parçası olarak gerçekleşmesi gereken gelecekteki olayların, geçmiş tecrübelere dayanarak, sonuçları etkilemediği ve etkilemeyeceği olasılığının olduğu durumlar anlamına geldiğini belirten ek bir açıklama içermektedir. | ||
30 Yabancı Para Çevrim İşlemleri | UMS 21 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
31 Yüksek Enflasyon | UMS 29 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
32 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar | UMS 10 | - | - Her iki standart seti de aynı prensiplere sahiptir. Ancak, KOBİ UFRS basit bir dille hazırlanmıştır ve prensiplerin nasıl uygulanacağına dair daha az rehberlik içermektedir. |
33 İlişkili Taraf Açıklamaları | UMS 24 | - Tam set UFRS kapsamında ilişkili taraflarla olan ilişkilerin, işlemler ve taahhütler de dahil olmak üzere bakiyelerin bilinmesi önemlidir. | - KOBİ UFRS'de işletme ile ilişkili taraflar arasında taahhütlerden bahsedilmemiştir. |
34 Özellikli Faaliyetler | UMS 41 - UFRS 6 | - Tam set UFRS UMS 41 standardında canlı varlıkların muhasebeleştirilmesinde iki yönteme izin verilmektedir. Gerçeğe uygun değer yöntemi ile maliyet yöntemi. | - KOBİ’ler için UFRS’de de gerçeğe uygun değer yöntemi ve maliyet yöntemi geçerlidir. Canlı varlıklarda, ilk muhasebeleştirmede gerçeğe uygun değerin tespiti aşırı bir maliyet veya çaba gerektiriyor ise işletmeye bu maliyete katlanmaması ve doğrudan maliyet yöntemini kullanması seçeneği sunulmuştur. |
35 KOBİ UFRS'ye Geçiş | UFRS 1 | - | - |
V- SONUÇ
Bu çalışmada, KOBİ’ler için UFRS tam set UFRS ile bölüm bazında karşılaştırılarak farklı yönleri üzerinde durulmuştur.
KOBİ Muhasebe Standartları, görece küçük düzeydeki işletmelerin kapasiteleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanmış, 230 sayfaya yakın, müstakil bir Standarttır. Tam set UFRS’ler deki varlık, borç, gelir ve harcamaların ölçümleri ile muhasebeleştirilmelerine ilişkin ilkeler basitleştirilmiş, KOBİ’leri ilgilendirmeyecek olan bölümler çıkarılmış ve zorunlu tutulan açıklamalar azaltılmıştır. KOBİ’lerin raporlama yükünün daha da azaltılması amacıyla, söz konusu KOBİ Muhasebe Standardının her yıl (veya daha yakın aralıklar) yerine, üç yılda bir gözden geçirilmesi öngörülmüştür.
Özetle KOBİ UFRS;
- Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlayacak,
- KOBİ hesaplarına güveni artıracak,
- Ulusal bazda standart hazırlama maliyetini azaltacaktır.
İçerik açısından incelendiğinde KOBİ’ler için UFRS, tam set UFRS’den üç temel konuda farklılık göstermektedir. İlk olarak; UFRS’de ki bazı standartlar -Hisse başına kar, Ara dönem finansal raporlama, Bölümlere göre raporlama, Satış amaçlı elde tutulan duran varlıkların muhasebesi gibi- KOBİ’lerle ilgili olmadığı için dahil edilmemiştir. İkinci olarak; bazı standartlar da yer alan seçenekler arasında en kolay olanı KOBİ UFRS’ye dahil edilmiştir. Son olarak da muhasebeleştirme ve ölçüm metotlarında da basitleştirilmeye gidilmiştir.
(*) Muhasebe ve Uluslararası Raporlama Yüksek Lisans Öğrencisi
(**) Muhasebe Finansman ABD Doktora Öğrencisi
([1]) Uluslararasi-Finansal-Raporlama-Standardi-UFRS-ve-KOBI’lere-getirileri.php www.haberortak.com/Haber/Pazarlama/15122009 (Erişim tarihi 08.06.2011)
([2]) S. KARACAN, KOBİ’lerde UFRS’ye Uygun Finansal Raporlama, Kocaeli, 2009, Umuttepe Yayınları.
([4]) http://www.denetimnet.net/Pages/bulten_no_14.aspx?ky= KOBİ TFRS (Erişim Tarihi 14.06.2011)
([5]) “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ'ler)” http://www.ekodialog.com/isletme%20ekonomisi/kobiler%20ve_ozellikleri.html (Erişim tarihi 04.08.2011)
([6]) A. DURMUŞ, “Türkiye’de KOBİ’lerin Muhasebe Yapılarının Değerlendirilmesi”, VII. Muhasebe Uygulamaları Sempozyumu, Şubat 2010. www.tmud.org.tr/ppt/ahmetDurmus.ppt (Erişim tarihi 25.07.2011)
([7]) A.R.Z. SAYAR-M. OKUR, “KOBİ Finansal Raporlama Standartları Taslağı ve Ülkemizde Uygulanabilirliği” 26. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 23-27 Mayıs 2007, Antalya.
([8]) “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ'ler)” http://www.ekodialog.com/isletme%20ekonomisi/kobiler%20ve_ozellikleri.html (Erişim tarihi 04.08.2011)
([9]) N. ŞENSOY-A.A. PEREK, “KOBİ’ler İçin Uluslararası Finansal Raporlama Standardı ve Vergi Usul Kanunundaki Değerleme Esaslarına Toplu Bakış” Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (2), 2010, s. 51.
([10]) SAYAR-OKUR
([11]) SAYAR-OKUR
([12]) ŞENSOY-PEREK, a.g.m., s. 52.
([13]) UFRS Haberleri Özel Baskı, Eylül 2009, http://www.gtturkey.com/UD_OBJS/PDF/%20IFRS/200909 _KO_OLCEKLI _ISLETMELER.pdf (Erişim tarihi 08.06.2011)
([14]) N. AKDOĞAN, “KOBİ Finansal Raporlama Standardına Genel Bakış ve Tam Set IAS/IFRS’lerden Farklılığı”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2010, s. 6.
([15]) Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, http://www.tmsk.org.tr/index.php?option=com%20content&view=article&id=210&Itemid=136 (Erişim tarihi 08.06.2011)
([16]) Tablo 1’nin oluşturulmasın da; R. ÖRTEN-H. KAVAL-A. KARAPINAR, Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları (Ankara, 2010, Gazi Kitapevi) ile Türkiye Muhasebe Standartları Kurumunun KOBİ TFRS Eğitim materyallerinden (http://www.tmsk.org.tr) faydalanılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder